Mag de rechter de omgangsregeling laten wijzigen door een gezinsvoogd?

Wanneer ouders met minderjarige kinderen hun relatie verbreken, moeten er afspraken gemaakt worden over de zorg- en opvoedingstaken. Daarbij maakt het niet uit of je een huwelijk, een samenleving of geregistreerd partnerschap ontbindt. De afspraken over de zorg- en opvoedingstaken moeten in een ouderschapsplan worden vastgelegd. 

Achtergrond van deze case

In de case die wij vandaag behandelen waren de ouders in een echtscheidingsprocedure verwikkeld, terwijl de kinderen al een aantal jaar onder toezicht gesteld waren door Jeugdzorg Limburg. In zo’n situatie kan Jeugdzorg Limburg als gecertificeerde instelling de kinderrechter vragen om de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken te maken. Of om deze te wijzigen als blijkt dat dat in het belang van de minderjarige kinderen is. Dit gebeurt dan op basis van artikel 1:165G van het Burgerlijk Wetboek en de omgangsregeling is dan geldig zolang de kinderen onder toezicht gesteld zijn. In de praktijk komt het er meestal op neer dat de omgangsregeling beperkt wordt, niet dat deze uitgebreid wordt. 

De ouders in deze case zijn in 2019 gescheiden en hadden twee minderjarige kinderen uit 2007 en 2011. Zij spraken een co-ouderschapsregeling af, waarbij de kinderen de ene week bij hun moeder waren en de andere week bij hun vader. De scheiding verliep echter niet vlekkeloos en de ouders vroegen de rechter om vaststelling van de regeling van de zorg- en opvoedingstaken. Door de jarenlange strijd tussen de ouders ontstonden er met name bij het oudste kind klachten en had zij te kampen met suïcidale gedachten. Daarnaast was er sprake van ouderverstoting: het oudste kind uitte de wens meer bij de vader te willen zijn. Het werd tijdens de rechtszitting dan ook duidelijk dat de ouders uit de strijd moesten stappen en moesten proberen om geen nieuwe procedures meer te starten.

De rechter beslist: omgangsregeling wijzigen door gezinsvoogd mag

Op basis van alle feiten besloot de rechter dat de gezinsvoogd de aangewezen persoon was om in te schatten wat in het belang van het kind zou zijn. Zo kon deze het beste beslissen of een behandeltraject passend was en wat in het belang van het minderjarige kind noodzakelijk was. Aanvullend besliste de rechter dat de gezinsvoogd voor zolang de ondertoezichtstelling duurde, wijzigingen in de omgangsregeling mocht doorvoeren en mocht bepalen of de kinderen meer of minder bij één van de ouders konden zijn. 

Daarbij stelde hij wel als voorwaarde dat de kinderen de andere ouder wél regelmatig moesten blijven zien en dat ervoor gezorgd werd dat het contact met beide ouders goed blijft.

Moeder gaat in beroep

De moeder was het niet eens met deze beslissing en ging in beroep bij de Hoge Raad. Zij baseerde haar beroep op blijk van onjuiste rechtsopvatting aangezien zij van mening was, dat de gezinsvoogd niet de juiste persoon was om de vastgestelde omgangsregeling te wijzigen. Zij vond ook dat de voorwaarde ‘regelmatig contact met de moeder’ te ruim en onbepaalbaar geformuleerd was, waardoor de gezinsvoogd te veel vrijheid kreeg terwijl zij in onzekerheid verkeerde. Haar klachten vonden geen gehoor bij de Hoge Raad. Volgens de wet mag een rechter namelijk beslissen een gezinsvoogd tijdelijke wijzigingen in de omgangsregeling te laten aanbrengen, mits er regelmatig contact is met de andere ouder, en een goed contact tussen de kinderen en beide ouders wordt nagestreefd. 

Geen eenduidig antwoord

Op de vraag in hoeverre de rechter de invulling van de omgangsregeling mag overlaten aan een gecertificeerde instelling, is geen eenduidig antwoord te geven. De rol die een rechter kan toewijzen aan een gezinsvoogd varieert dan ook behoorlijk: van volledige regie tot het volledig invullen van de omgangsregeling binnen een bepaalde bandbreedte of zelfs volledig. Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden bepaalt bijvoorbeeld dat omgang tussen moeder en kind onder regie van een gezinsvoogd mag plaatsvinden. Gerechtshof ’s-Hertogenbosch daarentegen vindt dat de omvang en frequentie van het contact tussen kinderen en de niet-verzorgende ouder volledig door de gezinsvoogd wordt bepaald, en dat deze dus de volledige regie heeft. 

Uit beide uitspraken blijkt dus dat de rechter verantwoordelijk is voor het vaststellen van een tijdelijke omgangsregeling tussen kind en ouder. En dat hij daarbij delen van de invulling mag overlaten aan een gezinsvoogd die werkt voor een gecertificeerde instelling. Natuurlijk is het wel aan te bevelen dat de rechter daarbij een bandbreedte over de duur en frequentie van het contact met de ouders bepaalt. De gezinsvoogd kan dan vervolgens in samenspraak met de ouders en in het bang van het kind een tijdelijke omgangsregeling afstemmen die aansluit bij de dagelijkse praktijk. Als de ouders zich hierin niet kunnen vinden, kunnen zij altijd hulp inroepen van een kinderrechter. 

Conclusie m.b.t. wijzigen omgangsregeling

De rechter mag de gezinsvoogd dus tijdelijke wijzigingen laten maken in de omgangsregeling. De voorwaarde die hij hierbij stelde, dat er regelmatig contact tussen het kind en de ouder moet blijven bestaan, is dan ook niet te ruim of te onduidelijk. De rechter heeft zijn oordeel op basis van de feiten en ondersteund door de wet gevormd. 

Verkeer je nu zelf in een vergelijkbare situatie? Zit je in een echtscheidingsprocedure of wil je de scheiding in gang zetten? En krijgt je gezin al ondersteuning van een gecertificeerde instelling of een gezinsvoogd? Dan is het goed je te laten adviseren en je bij te laten staan in een eventuele procedure. Je kunt vrijblijvend contact opnemen met de familierecht advocaten van Legalitas.

Je hebt jouw droomhuis gevonden of een nieuwe baan in een andere stad en wil daarom verhuizen. Een verhuizing op zichzelf is vaak al een hele onderneming en je wordt hier liever niet in belemmerd door je ex-partner. Wanneer je samen met je ex-partner gezag over één of meer minderjarige kinderen uitoefent, dan heb je toestemming van je ex-partner nodig om te verhuizen of op vakantie te gaan. Maar wat als je ex-partner hier geen toestemming voor verleend? In zo’n situatie kun je de rechter verzoeken om vervangende toestemming te verlenen. Wil je meer weten over de vervangende toestemming voor als je op vakantie gaat? Lees dan onze blog over vervangende toestemming vakantie.

Belangrijk om te weten is dat er op voorhand vaak niet bepaald kan worden hoe een rechter gaat oordelen over een verzoek tot vervangende toestemming tot verhuizing. Dit komt doordat de beslissing vaak afhangt van de specifieke omstandigheden van het geval. Het is daarom verstandig om een advocaat gespecialiseerd in het familierecht van Legalitas Advocaten naar jouw situatie te laten kijken. Voorop staat dat het belang van het kind zwaar meeweegt in de beslissing van de rechter. Daarnaast zijn er een aantal andere gezichtspunten waar de rechter veelal op let:

• Het recht en belang van de ouder om te verhuizen en de vrijheid om het leven opnieuw in te richten.
• De noodzaak om te verhuizen.
• De mate waarin de verhuizing is doordacht en voorbereid.
• De door de verhuizende ouder geboden alternatieven en maatregelen om de gevolgen van de verhuizing voor de minderjarige en andere ouder te verzachten/compenseren.
• De mate waarin ouders in staat zijn onderling te communiceren en overleggen.
• De rechten van de andere ouder en de minderjarige op onverminderd contact met elkaar in een vertrouwde omgeving.
• De verdeling van de zorgtaken tussen de ouders en de continuïteit van de zorg.
• De frequentie van het contact tussen de minderjarige en de andere ouder, voor en na de verhuizing.
• De leeftijd van de minderjarige, zijn mening en de mate waarin de minderjarige geworteld is in zijn omgeving of juist gewend is aan verhuizingen.
• De extra kosten van de omgang na de verhuizing.

De rechter maakt bij zijn beslissing altijd een afweging welke belangen het zwaarst wegen. Dit hoeven dus niet altijd de belangen van het kind te zijn.

Recentelijk hebben wij nog een zaak gewonnen over vervangende toestemming tot verhuizing. Onze cliënte wenste te verhuizen wegens haar werk. De wederpartij was niet bereid om toestemming te verlenen. Door de situatie grondig te bestuderen hebben we aan de hand van de omstandigheden van het geval kunnen betogen dat er een noodzaak was om te verhuizen en dat deze goed doordacht en voorbereid was. Er waren aan de wederpartij voldoende mogelijkheden geboden om het contact tussen het minderjarige kind en de wederpartij met dezelfde frequentie te houden. De rechter heeft onze argumentatie gevolgd en alle verzoeken toegewezen.

CONTACT

Krijg je van jou ex-partner geen toestemming om te verhuizen of op vakantie te gaan? Dan is het belangrijk dat je een advocaat gespecialiseerd in het familierecht jouw situatie laat beoordelen. Bij Legalitas Advocaten hebben we specialisten in huis met een ruime hoeveelheid kennis en ervaring om je hierin bij te staan.

De zomervakantie staat bijna weer voor de deur. Voor veel gescheiden ouders of ouders die in een vechtscheiding liggen is het ingewikkeld om met kinderen op vakantie te gaan. Wanneer je samen met je ex-partner gezag over één of meer minderjarige kinderen uitoefent, dan heb je toestemming van je ex-partner nodig om met de kinderen op vakantie naar het buitenland te gaan of je moet een vervangende toestemming vakantie aanvragen bij de rechter. Anders kun je als ouder problemen krijgen bij de douane op het vliegveld en kun je zelfs vervolgd worden voor kinderontvoering. Jouw ex kan immers – indien je zonder toestemming met de kinderen op vakantie gaat – aangifte doen van het onttrekken van het ouderlijk gezag. De vereiste toestemming en met name de problemen die ouders kunnen krijgen bij de douane, gelden voornamelijk voor vakanties buiten de EU. Binnen de EU geldt immers geen paspoortcontrole.

WAT ALS JE EX-PARTNER GEEN TOESTEMMING GEEFT?

De eerste gedachte is vaak om toch gewoon met vakantie te gaan. Wanneer je dit doet, dan maak je je schuldig aan een strafbaar feit. Een beter alternatief is om een verzoek tot vervangende toestemming vakantie bij de rechter aan te vragen via een familierecht-advocaat, indien je er samen met je ex-partner niet uitkomt.

VERZOEK TOT VERVANGENDE TOESTEMMING VAKANTIE

Een rechter zet de belangen van het kind op de voorop. Daarnaast weegt de rechter af wat het risico is dat jouw kind niet meer terugkeert na de vakantie. Veel kinderen verdwijnen immers tijdens vakanties, omdat de ex-partner besluit te verhuizen naar het buitenland en zonder toestemming de kinderen mee te nemen. De rechter kijkt met name naar:

• Hoe groot het risico is dat een kind niet meer terugkeert;
• Of er familiebanden tussen de ouder in het buitenland zijn;
• Of de ouder een woning in het buitenland heeft;
• Of de ouder een nieuwe partner in het buitenland heeft;
• Wat de banden van de ouder met Nederland zijn zoals een woning en een baan;
• Of het land van bestemming is aangesloten bij het Haags Kinderbeschermingsverdrag;
• De belangen van de achterblijvende ouder tot weigering.

Wat kun je zelf nog doen om met je kind op vakantie naar het buitenland te gaan? Wij geven een aantal tips van onze familierecht advocaat:

1. Geef aan wat je vakantieplannen zijn. Waar je heen wilt, voor hoe lang en met welke eventuele nieuwe partner;
2. Maak duidelijke afspraken over het contact dat de kinderen met de achterblijvende ouder hebben tijdens de vakantie;
3. Vraag je ex-partner om een toestemmingsformulier te ondertekenen, zodat je met de kinderen op vakantie kunt.

Wanneer je gaat scheiden is dit vaak een emotionele periode. Je wilt op dat moment liever niet bezig zijn met financiële afspraken, maar deze hebben wel gevolgen voor je toekomst. Uit een onderzoek van de vereniging van Familierecht Advocaten Scheidingsmediators, blijkt dat meer dan de helft van de mensen die in de afgelopen drie jaar zijn gescheiden, achteraf spijt heeft van de afspraken die ze gemaakt hebben.

Ongeveer 40% van de mensen die gescheiden zijn had achteraf graag andere financiële afspraken gemaakt. Het aantal huwelijken in Nederland dat in een scheiding eindigt is ongeveer 1 op de 3. De grootste zorg voor zowel mannen als vrouwen zijn de financiële gevolgen van een echtscheiding. Denk hierbij aan de kosten van de scheiding zelf, maar ook de verkoop van de woning, de pensioenen en de alimentatie. Daarnaast spelen kinderen en de omgang met de kinderen een grote rol. Toch schakelt 4 op de 10 mensen geen hulp in van een gespecialiseerde familierecht advocaat. Dit kan achteraf voor vervelende consequenties zorgen.

AANDACHTSPUNTEN WANNEER JE UIT ELKAAR GAAT:

• Zijn er (minderjarige) kinderen, dan dient er een ouderschapsplan opgesteld te worden. Hierin moeten afspraken gemaakt worden over omgang, verdeling van vakanties en zorg- en opvoedingstaken.
• Een echtscheidingsconvenant – met behulp van een familierecht advocaat/mediator opstellen – met daarin onder andere afspraken over alimentatie, pensioen, boedelverdeling en eventuele schulden.
• De verkoop van een eventuele koopwoning en afspraken maken over wie de woning overneemt.

Wat kun je doen als er afspraken zijn gemaakt na echtscheiding, waar je achteraf spijt van hebt? Denk aan afspraken in een ouderschapsplan, afspraken in een echtscheidingconvenant, afspraken over de omgang van de kinderen, afspraken over de hoogte en duur van partneralimentatie.

Afspraken die betrekking hebben op de omgang met kinderen kunnen vaak achteraf gewijzigd worden, indien aantoonbaar blijkt en voldoende onderbouwd wordt dat de feitelijke afspraken afwijken van hetgeen op papier staat. Dit kan bijvoorbeeld blijken uit een periode van 3/4 maanden, waarin er feitelijk afgeweken wordt van het ouderschapsplan.

Ook afspraken over alimentatie kunnen gewijzigd worden bij bijvoorbeeld een verandering in het inkomen, een extra kind, het opnieuw trouwen of geregistreerd partnerschap aangaan en andere factoren die van invloed zijn op de draagkracht. Let wel op dat er bij een herberekening altijd naar de situatie van beide partijen gekeken wordt.

Wil je zeker zijn dat je afspraken maakt waar je in de toekomst geen spijt van krijgt? Laat dan jouw belangen behartigen door een echtscheiding en familierecht-advocaat van Legalitas Advocaten.

Onze advocaat familierecht heeft alle kennis in huis om ervoor te zorgen dat jouw zaken goed geregeld zijn na de scheiding. Indien gewenst kan er ook opgetreden worden als advocaat mediator om zo de optimale onderlinge verstandshouding tussen jullie te bewerkstelligen. Wil je meer weten over de voordelen van scheiden door middel van mediation? Lees dan onze blog over samen scheiden.

Recent bracht het Expertteam Ouderverstoting een rapport uit met een advies om ouderverstoting doeltreffender aan te pakken. Het rapport richt zich vooral op de ouder die de omgang frustreert en biedt mogelijkheden om dit al in een vroeg stadium tegen te gaan. Demissionair minister Sander Dekker is het eens met het Expertteam en neemt een groot deel van de aanbevelingen over. Wij zijn blij dat ouderverstoting eindelijk meer aandacht krijgt en doen er alles aan om ouderverstoting al in een vroeg stadium bespreekbaar te maken.

Erkenning van ouderverstoting

Iedere ouder die te maken heeft met contactverlies weet: het is heel lastig om hier tegen op te treden. De hulpinstanties zouden een steun in de rug moeten zijn bij het naleven van de omgangsregeling. Toch (h)erkennen zij vaak het probleem niet. Of, en dat gebeurt nog veel vaker, ze zien het probleem pas als het contactverlies al tijden gaande is. In het belang van het kind duurt het dan lange tijd (of lukt het soms zelfs helemaal niet) om het contact weer op te bouwen. Als ouder heb je dan het nakijken.
In een vroegtijdig stadium ingrijpen is dus cruciaal. Voor de ouders, maar vooral ook voor het kind. Minister Dekker schreef een brief naar de Kamer als begeleiding bij het rapport van het Expertteam. Hierin schrijft hij: “Ouderverstoting kent alleen maar verliezers. Een goede band met beide ouders is noodzakelijk voor de identiteitsontwikkeling van een kind.”

Vermoedens van ouderverstoting uitspreken

Als ouders uit elkaar gaan, dan zorgt dit voor een nieuwe dynamiek. Soms vinden ouders het lastig om met elkaar te praten. Zeker bij complexe scheidingen zien we geregeld dat ouders hun conflicten over het hoofd van het kind uitvechten. Dat gebeurt soms onbewust, geleid door emoties en frustratie, maar in een aantal gevallen ook heel doelbewust. Zo zien we nogal eens dat ouders, en dan met name de moeders, belastende dingen zeggen over de andere ouder en het contact tussen de vader en het kind op die manier verslechtert en soms helemaal stopt. Als de hulpverlening meegaat in deze belastende beschuldigingen, dan wordt het voor de vader steeds lastiger om hier iets tegen te beginnen. Hierbij lopen ze er nog steeds tegenaan dat de moeder als vanzelfsprekend als de verzorgende ouder wordt gezien en dat instanties sneller geneigd zijn om de uitspraken moeder te volgen. Zorgvuldig feitenonderzoek en het onderscheid tussen feiten en perceptie is daarbij van belang, maar dit gebeurt in de praktijk te weinig. Als vader kun je zelf wel het idee hebben dat de moeder het kind bij je weg probeert te houden of het manipuleert, maar hoe overtuig je hulpverleners hiervan? En hoe zorg je dat het uitspreken van deze zorgen vervolgens niet weer tegen je gebruikt kan worden?

Voorkomen van contactverlies

Doordat hulpverleners ouderverstoting vaak niet lijken te herkennen en soms zelfs wegwuiven, zien we dat veel vaders het vertrouwen in de hulpverleners verliezen. Zij vestigen hun hoop op de familierechter. Wij staan vaders die de dupe worden van ouderverstoting bij. Door onze, helaas, jarenlange ervaring op dit gebied, zijn we in staat om ouderverstoting al in een vroeg stadium te herkennen. Hierdoor kunnen we onze cliënten helpen om hier iets tegen te doen en op die manier te voorkomen dat er blijvend contactverlies optreedt.